مراحل رشد از تولد تا 3 سالگی
مراحل رشد از تولد تا 3 سالگی1
رشد کودک، در زمان پس از تولد - مخصوصاً تا 3 سالگی - پایه و اساس زندگی آینده او محسوب میشود. این دوران که به دوره ی شیرخوارگی معروف است، کودک از جنبههای مختلف، رشد میکند، تا اینکه به مرحله بالاتری از رشد برسد. رشد، در جنبههای مختلف صورت میپذیرد و به خاطر تأثیر عوامل مختلف در رشد، کودکان از نظر شخصیت با هم تفاوت دارند. رشد کودک نیز به عوامل ارثی و محیطی بستگی دارد. هر قدر محیط مناسبتر باشد، پرورش کودک بهتر حاصل میشود. رشد کودک به صورت تسلسل با نظم و ترتیب خاصی حاصل میشود. کودک بایستی در دوران کودکیاش خوب تغذیه شود زیرا تغذیه ناقص، موجب ضعف، ناتوانی و بیماریهای گوناگون میشود. هیچ غذایی برای کودک از شیر مادر گواراتر و بهتر نمیباشد. شیر مادر نه تنها نیازهای تغذیهای کودک را برآورده میسازد بلکه نیازهای روانی او را نیز برطرف میکند.
رشد کودک تا سه سالگی را میتوان در زمینههای زیر مورد بحث و بررسی قرار داد :
1- رشد جسمانی
قد نوزادان در لحظه تولد، به طور متوسط برای پسر 50 سانتی متر و برای دختر حدود 49 سانتی متر میباشد و پس از آن به طور تقریبی هر ماه 2 تا 5/2 سانتی متر، بر قد افزوده میشود. اگر بخواهیم میزان بهنجاری برای قد کودک پسر و دختر در نظر بگیریم، میتواند از 48 تا 54 سانتی متر باشد. قد کودک تا یک سالگی به حدود 74 سانتی متر میرسد و سپس این روال کاهش مییابد.
وزن نوزادان هنگام تولد بین 700/2 کیلوگرم تا 850/3 کیلوگرم، در نوسان میباشد و حدود 2/3 نوزادان - یا بیشتر از این تعداد- در این محدوده میگنجند. معمولاً نوزادان پسر هنگام تولد، وزنشان بیشتر از نوزادان دختر میباشد و این روال تا حدود ده سالگی ادامه مییابد ولی از این زمان به بعد، دختران از نظر رشد وزنی و قدی از پسران پیشی میگیرند، لیکن پسران پس ازطی مرحله بلوغ، نسبت به دختران افزایش وزن مییابند.
2- رشد شناختی
نوزادان در سالهای اول زندگی - علاو ه بر یادگیری حرکتی- برای درک و شناخت جهان پیرامون خود تلاش میکنند. نوزادان فعالانه در جهت شناخت محیط خویش حرکت میکنند. تغییر در ویژگیهای فیزیولوژیکی کودک، عامل کیفی است که توجه و هوشیاری کودک را تحت تأثیر خود قرار میدهد. کودکان آماده میباشند تا با جهان پیرامون خود آشنا شوند و مسایلی مانند، رنگها، حرکت، انحناء و بسیاری دیگراز خصوصیات، توجه کودک را به خود معطوف میکند.
کودکان قادر هستند که دست به بازشناسی بزنند. حتی کودکان در سنین چهارماهگی، چهرههای آشنا را از چهرههای نا آشنا، تشخیص میدهند. توانایی دیگری که در کودکان درسال اول زندگی افزایش مییابد، حافظه است و همچنان که بزرگتر میشود، محرکهای قبلی و گذشته را تشخیص میدهد.
3- رشد و پرورش عقلانی
در این قسمت مراحل رشد تا دو سالگی مطرح شود.
مرحله اول: دورهی حسی -حرکتی» از بدو تولد تا 2 سالگی ادامه مییابد و به شش دوره تقسیم میشود، به این ترتیب:
دوره ی اول: از تولد تا یک ماهگی (اعمال انعکاسی)(1 ماه) دراین دوره، کودک رفتارهای ساده یا انعکاسی انجام میدهد و این اعمال انعکاسی، تنها حربه وی در زندگیاش میباشد.
دوره ی دوم: از یک ماهگی تا چهار ماهگی (عادات نخستین)(3 ماه) دوره دوم دوره شکل دادن و تنظیم بازتابها و تشکیل عادتهای نخستین میباشد. کودک دراین مرحله، رفتارش را تکرار میکند. بین فعالیتهایش تا حدودی هماهنگی برقرار میشود و برحسب آنچه میشنود، واکنش نشان میدهد. تمام اعمال و حرکات تکراری کودک، متوجه بدن خودش میباشد.
دوره ی سوم: از چهار ماهگی تا هشت ماهگی (هماهنگی بین دیدن، لمس کردن و گرفتن)(4 ماه)
در این دوره، بین حرکات کودک هماهنگی بیشتری به چشم میخورد. او میتواند حرکاتی که پاسخ مثبت داشته است را تکرار کند. کنجکاو میشود که نظاره کند که اعمالش بر محیط چه اثری دارد. اگر شیئی در گهواره یا تخت او آویزان باشد، سعی میکند با لگد زدن و یا قاپیدن آنرا تکان دهد و نتیجهاش را مشاهده کند.
دورهی چهارم: از هشت ماهگی تا دوازده ماهگی (هدف و وسیله)(4 ماه) در این دوره، اعمال کودک هدفدار میشود و از آن جریان خودبخودی تقریباً بیرون میآید فرق بین هدف و وسیله قائل میشود. اگر وسیله مورد علاقهاش پنهان باشد، برای یافتن آن به جستجو میپردازد و موانع را برای یافتن آن، به کنار می زند. میتواند هدف را دنبال کند ولی در نحوه دسترسی به آن، ضعیف عمل میکند و نمیداند چگونه به آن برسد.
دوره ی پنجم: از دوازده ماهگی تا هیجده ماهگی (کشف وسایل جدید و بروز واکنشها)(6 ماه)
کودک در این دوره به وسیله آزمایش و خطا، راه حلهای تازهتری برای مشکلات خود مییابد. کودک نسبت به اعمال خود حساس میشود و دوست دارد تأثیرات اعمال خود را بر محیط نظاره کند و با تغییر اعمال خود، اثرات مختلف را ببیند و تماشا کند. کودک به تازگی علاقه دارد و کنجکاویاش بیشتر میشود.
دوره ی ششم: از هیجده ماهگی تا دو سالگی (آغاز دورنی شدن روان بنههای حسی-حرکتی)(6 ماه) دراین دوره، کودک در اعمال خود علاوه بر آزمایش و خطا، به ابتکار متوسل میشود و برای اولین بار، - میتوان گفت - که به تفکر میپردازد و برای حل مشکلاتش، فکر میکند. این مرحله که تکامل یافته تر از مراحل قبلی میباشد، از مراحل پیشین جدا نیست. دراین مرحله، رفتار سمبولیک در کودک هویدا میشود و عملکرد ذهنی کودک را دگرگون میسازد و باعث میشود که به تدریج کودک به درک مفاهیم و استدلال نائل آید.
4- رشد و پرورش عاطفی
شخصیت عاطفی کودک، اگر درست و اصولی شکل بگیرد و با تعلیم و تربیت و به کارگیری عوامل سازنده دیگر، در جهت مثبت حرکت کند، باعث میشود که کودک دارای شخصیتی قوی و سالم شود بنابراین بایستی به موضوع اساسی پرورش عاطفی کودک، توجه وافری داشت تا سعادت و سلامتی کودک تأمین شود.
کودکان در ماههای اول زندگی، واکنشهای بسیاری از خود نشان میدهند که میتوان گفت حالات عاطفی آنها است. که عمدهترین آنها را میتوان بدین شرح بیان کرد :
خشم
خشم حالت عاطفی است که در کودکان از 7 ماهگی به بعد ظاهر میشود و با گریه و بی تابی کودک، نمود پیدا میکند. خشم در کودکان، بیشتر به خاطر تأمین نشدن احتیاجات اساسی روانی ایجاد میشود. ابتدا خشم با گرفتن کشیدن اشیاء، دور انداختن، بی قراری، گریه کردن ممتد بروز میکند و با رشد کودک تغییرشکل یافته، به صورتهایی مانند پرخاشگری، طرد دیگران، نزاع و. درمی آید. کودک هر چه آزردگیاش بیشتر باشد؛ خشمش نیز نسبت به عامل آزردگی بیشتر میباشد. چون درسن کودکی، کودک بیشتر از مادرش تقلید میکند، اگر مادر عملاً به کودک نشان دهد که چگونه در مقابل محرکهای خشم آور، از خود آرامش و خویشتن داری نشان میدهد و با خشم مقابله میکند، کودک کم کم با تقلید از مادر، روش صحیح غلبه بر خشم خود را یافته و در زمان خشم، خونسردی خود را حفظ میکند.
محبت و تنفر
براساس مشاهدات و تجربیات روان شناسی، نیاز به محبت در سراسر زندگی فرد، مخصوصاً در سالهای اولیه زندگی، نقش اساسی در موفقیت و شخصیت انسان دارد. سلامت و رشد شخصیت کودک، به همان اندازهای که به نیازهای جسمانی وابسته میباشد، وابسته به محبت نیز میباشد. براساس تحقیقات گسترده ی روان شناسان و دانشمندان، برخورداری از محبت و مهر مادری در ماهها و سالهای اولیه زندگی، برای کودک از اهمیتی فوق العاده برخوردار میباشد و با توجه به این واقعیت، محرومیت کودک از مادر و احساسات مادرانه، تأثیرات منفی عمیقی در کودک برجای میگذارد. کودکانی که از محبت سیراب میباشند، بهتر میتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و سازگاری داشته باشند.
والدین بایستی شرایطی را برای کودک فراهم سازند که او از نظر محبت، نه احساس کمبود کند و نه اینکه آنقدر به وی محبت شود که جنبه افراطی به خود بگیرد. مثلاً کودکی که دائماً مورد متکی به پدر و مادر باشد، در مقابل رفتار سؤیش نیز هیچگونه عکس العملی نشان داده نشود، کودک اعتماد به نفس لازم را کسب نکرده و در مقابله با مشکلات و ناملایمات زندگی، ناتوان میشود و نمیتواند انسانی مسئول و متکی به خویشتن باشد، وابسته و دنباله رو بار میآید و در نهایت فردی خودخواه، مهاجم، ناسازگار، و پرتوقع میشود. حس پرخاشگری کودک، هرگاه از جو طبیعی خود خارج شود، تبدیل به لجاجت و قهر و تنفر میشود و کودک پیوسته غر می زند.
دانلود رایگان سمینار چگونه همسر دلخواه خود را بیابیم؟ – آرمان داوری
کودک ,میشود ,ماهگی ,دوره ,میباشد ,میکند ,میشود و ,دوره ی , از ,و با ,ماهگی تا ,سالگی ادامه مییابد
درباره این سایت